Κυριακή, Οκτωβρίου 12, 2025
Η Ψυχολογία της Μη Ακρόασης
Σάββατο, Σεπτεμβρίου 27, 2025
Βλέποντας τον κόσμο να κυλάει.
Βλέποντας τον κόσμο να κυλάει. -Κάπου κάπου μας συμβαίνει...να αφήσουμε μια δουλειά που κάνουμε και να πλησιάσουμε στο παράθυρο, να κάτσουμε εκεί λίγο ή περισσότερο και να αφήσουμε τα μάτια μας να χαζεύουν την πολυκατοικία απέναντι, τη βροχή που σκάει στο πεζοδρόμιο, τα αυτοκίνητα που περνούν, τον πιτσιρικά που τρέχει με το πατίνι του. Μπορεί ακόμα και να χαθούμε λίγο από τον τόπο που βρισκόμαστε , να ονειροπολήσουμε. Αμέσως μετά, γυρίζοντας σε αυτό που κάναμε, τείνουμε να κατηγορούμε τον εαυτό μας γιατί χάσαμε την ώρα μας κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο, χωρίς σκοπό, τεμπέλικα και μάταια.
-Ξέρετε, σπάνια θα ακούγαμε κάποιον να λέει με υπερηφάνεια: «Πέρασα μια υπέροχη μέρα• το αποκορύφωμα ήταν που κοίταζα έξω από το παράθυρο».
Κι όμως, ίσως σε μια καλύτερη κοινωνία, ακριβώς αυτό θα ήταν που οι άνθρωποι θα έλεγαν συχνότερα ο ένας στον άλλον.
-Το να κοιτάμε έξω από το παράθυρο είναι, παραδόξως, μια άσκηση στο να ανακαλύπτουμε τα περιεχόμενα του εγκεφάλου μας. Είναι εύκολο να φανταστούμε ότι ξέρουμε τί σκεφτόμαστε, τί νιώθουμε και τί συμβαίνει στο μυαλό μας. Πλην όμως σπάνια το εξερευνούμε πλήρως και σε βάθος. Ένα μεγάλο μας κομμάτι είναι ντροπαλό και δεν βγαίνει στην επιφάνεια παρά μόνο κάτω από πίεση. Αν δεν το πιέσουμε, τότε δεν το ακούμε. Το να κοιτάζουμε όμως έξω από το παράθυρο προσφέρει έναν τρόπο να αφουγκραστούμε τις πιο ήσυχες προτάσεις και προοπτικές του βαθύτερου εαυτού μας.
-Ο Πλάτωνας πρότεινε μια μεταφορά για τον νου: οι ιδέες μας είναι σαν πουλιά που φτερουγίζουν αδιάκοπα μέσα στο πτηνόσπιτο του εγκεφάλου μας. Αλλά για να καθίσουν τα πουλιά, ο Πλάτωνας καταλάβαινε ότι χρειαζόμαστε περιόδους ηρεμίας και χωρίς σκοπό. Το να κοιτάμε λοιπόν έξω από το παράθυρο προσφέρει ακριβώς αυτήν την ευκαιρία. Βλέπουμε τον κόσμο να κυλάει.
-Και τότε, τα πιο διστακτικά μέρη του εαυτού μας, τα πιο ντροπαλά, έχουν την ευκαιρία να ακουστούν, όπως ακούγεται ένας συναγερμός που χτυπάει το βράδυ ή ο ήχος από το ρολόι στο καμπαναριό της εκκλησίας όταν η κίνηση έχει κοπάσει.
-Ασφαλώς το ενδεχόμενο αυτό του ονειροπολήματος δεν αναγνωρίζεται από μια κοινωνία που είναι παθιασμένη με τις τεράστιες απαιτήσεις της παραγωγικότητας. Ομως αυτές οι μικρές απολαύσεις -όπως αυτή του να κοιτάζουμε έξω από το παράθυρο τη ζωή να κυλά-το να ονειροπολούμε, είναι μια μικρή στρατηγική επανάσταση απέναντι σε αυτές τις υπερβολικές απαιτήσεις και μας δίνει χώρο να ψάξουμε δημιουργικά τον ανεξερεύνητο εσωτερικό μας εαυτό που τελικά αυτό είναι και το ζητούμενο.
Νανά Τσούμα
Δημοσιεύτηκε στο PsychCenter
Παρασκευή, Σεπτεμβρίου 19, 2025
Ηλιοστάσιο· μα τί όμορφη ελληνική λέξη είναι αυτή!

Δευτέρα, Σεπτεμβρίου 15, 2025
Ξενυχτώντας
Ξενυχτώντας
Είναι πολύ αργά· οι περισσότεροι συνηθισμένοι άνθρωποι έχουν από ώρα παραδοθεί στον ύπνο.
Μα εμείς μείνουμε ξύπνιοι, για να διαβάσουμε, να συλλογιστούμε, να μιλήσουμε με έναν παλιό ξεχασμένο γνώριμο: τον εαυτό μας.
Αργά τη νύχτα είναι η στιγμή όπου τα μεγάλα πράγματα βρίσκουν, επιτέλους, την ευκαιρία να ανθίσουν μέσα στο νου μας.
Η νύχτα διορθώνει όσα απαιτεί από εμάς κοινωνία. Μπορεί τη μέρα να είμαστε ένας μηχανικός ή ένας δάσκαλος· όμως πολύ πριν απ’ αυτό, ίσως ακόμη και τώρα, όταν μας επιτρέπεται να μείνουμε μόνοι με τον εαυτό μας, μπορούμε να είμαστε μια απρόσωπη, απέραντη συνείδηση· μια ύπαρξη ελεύθερη, χωρίς άγκυρες και βαρίδια, πλατιά, γεμάτη άπειρες δυνατότητες, αφύσικη δύναμη και σπάνιες, ανησυχητικές, διφορούμενες, παράξενες, οραματικές και αποκαλυπτικές σκέψεις.
Οι σκέψεις της νύχτας θα έμοιαζαν αλλόκοτες στη μητέρα μας, στον φίλο μας, στο παιδί μας, στον προϊστάμενό μας. Αυτοί χρειάζονται να μας βλέπουν με έναν συγκεκριμένο τρόπο· δεν αντέχουν όλες τις όψεις της ύπαρξής μας κι έχουν τους λόγους τους. Δεν είναι απαραίτητο να τους απογοητεύσουμε. Εχουν δικαίωμα να μας θεωρούν προβλέψιμους και αυτό τους κάνει να νοιώθουν ασφάλεια. Αλλά είναι οι προσδοκίες τους που μας διαμορφώνουν, που μας επηρεάζουν, που μας κάνουν αυτό που είμαστε και που τελικά πνίγουν τα ζωτικά κομμάτια μας.
Κι όμως, τη νύχτα, με το παράθυρο ανοιχτό και τον ουρανό διάφανο από πάνω μας, μένουμε μόνο εμείς κι ολόκληρο το σύμπαν – κι έστω για λίγο, μπορούμε να γευτούμε κάτι από την απεραντοσύνη του και να του εκμυστηρευτούμε τις σκέψεις μας.
Καλή σας ανάγνωση
Με εκτίμηση
Νανά Τσούμα
Δημοσιεύτηκε στο PsychCenter
Τρίτη, Σεπτεμβρίου 02, 2025
«Ο σύγχρονος κόσμος με τρελαίνει»
«Ο σύγχρονος κόσμος με τρελαίνει»
-Έχουμε δίκιο να ανησυχούμε και να νιώθουμε ότι υπάρχει πρόβλημα με την εποχή μας. Ο σύγχρονος κόσμος είναι υπέροχος με πολλούς τρόπους (η οδοντιατρική φτιάχνει δόντια- και μαζί χαμόγελο- καλύτερα από τα φυσικά, τα αυτοκίνητα είναι αξιόπιστα και ειδικά με το leasing η τζιπάρα μας ανεβάζει κοινωνικό επίπεδο, μπορούμε εύκολα από την Αθήνα να μιλάμε καθημερινά με τη γιαγιά μας που ζει στην Αργεντινή), αλλά ταυτόχρονα είναι ισχυρά και τραγικά διαμορφωμένος ώστε να προκαλεί στην ψυχολογία μας ένα επίπεδο υψηλού άγχους και μιας διαδεδομένης-ας πούμε- χαμηλής κατάθλιψης.
-Αυτή η ανησυχητική επίδραση έχει χαρακτηριστικά που το καθένα πρέπει να αντιμετωπιστεί με τον κατάλληλο τρόπο ή πιο σωστά με θεραπεία.
Δυο τυχαία παραδείγματα:
Η Αυτού Μεγαλειότης τα ΜΜΕ (THE Media)
-Τα μέσα ενημέρωσης έχουν τεράστιο κύρος και θέση στη ζωή μας, αλλά συνήθως στρέφουν την προσοχή μας σε πράγματα που μας φοβίζουν, μας ανησυχούν, μας πανικοβάλλουν ή μας εξοργίζουν και παράλληλα μας στερούν την πρωτοβουλία ή την ευκαιρία για αποτελεσματική προσωπική δράση. Συνήθως δίνουν έμφαση στις λιγότερο αξιοθαύμαστες πλευρές της ανθρώπινης φύσης και χωρίς να τις εξισορροπούν με την καλή θέληση, την υπευθυνότητα και την ευπρέπεια, μας σπρώχνουν προς τη «δικαιοσύνη του όχλου». Αυτή είναι η χειρότερη μορφή τους.
Συνεπώς τί είδους ΜΜΕ χρειαζόμαστε;
-Μια ενημέρωση που θα επικεντρωνόταν στην παρουσίαση και πρόταση λύσεων αντί στην πρόκληση αγανάκτησης• που θα ήταν ευαίσθητη στα συστημικά προβλήματα αντί να δίνει έμφαση σε αποδιοπομπαίους τράγους και στα συμβολικά «τέρατα»• και που θα μας θύμιζε συχνά ότι τα νέα που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία είναι εκείνα που προέρχονται από τις ίδιες μας τις ζωές, τις άμεσες εμπειρίες μας και τις ανάγκες μας.
Ας πάρουμε και τον Ρομαντισμό(The Romanticism)
-Η φιλοσοφία του ρομαντισμού μας λέει πως ο καθένας από εμάς μπορεί να ελπίζει ότι, εκεί έξω, υπάρχει ένα πολύ ξεχωριστό πρόσωπο που μπορεί να μας κάνει απόλυτα ευτυχισμένους. Όμως στην πράξη καταλήγουμε τις περισσότερες φορές να συμβιβαζόμαστε και να ανεχόμαστε μέτριες σχέσεις με κάποιον που είναι καλός ως πολύ καλός σε μερικά πράγματα αλλά αρκετά κακός ως πολύ κακός σε πολλά άλλα. Αυτό μοιάζει με σκέτη καταστροφή σε σύγκριση με τις αρχικές μας ελπίδες.
Αρα τί κάνουμε;
-Να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν κάναμε λάθος• απλώς μας ενθάρρυναν να πιστέψουμε σε ένα εξαιρετικά απίθανο όνειρο που τελικά ήταν φούσκα κι έσκασε. Αντί γι’ αυτό, να οικοδομήσουμε τις φιλοδοξίες μας γύρω από τη φιλία και την αγάπη με ή χωρίς σεξουαλικό χαρακτήρα. Απλό.
Καλή σας ανάγνωση
Με εκτίμηση
Νανά Τσούμα
Δημοσιεύτηκε στο PsychCenter
Πέμπτη, Αυγούστου 28, 2025
Κήποι Ποσειδωνίας: Η μεγάλη μάχη για την αναγέννηση των θαλασσών μας
---Κήποι Ποσειδωνίας:
Τρίτη, Αυγούστου 26, 2025
Βοήθειά μας ο Αγιος Φανούρης, να μας φανερώνει καλά νέα από όπου και αν τα περιμένουμε.
Δευτέρα, Αυγούστου 11, 2025
Η Φύση είναι όμορφη, άπιαστη, μαγική!
Πέμπτη, Ιουλίου 31, 2025
Τορτσέλλο.
Τρίτη, Ιουλίου 08, 2025
Τό Ἡμερολόγιον τῆς Ἀπελευθερωτικῆς Ἐπαναστάσεως τῆς Κρήτης του Ιωσήφ Λεκανίδη
Ο Λεκανίδης, κορυφαίος πρωταγωνιστής των γεγονότων στην Κρήτη στα τέλη του 19ου αιώνα και στο ξεκίνημα του 20ού, στενός φίλος και συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου, καταγράφει στις σελίδες του ημερολογίου του τα γεγονότα, μικρά και μεγάλα, ως αυτόπτης μάρτυρας και δρων συνδιαμορφωτής.
Σε ένα συναρπαστικό αφήγημα, με εξαντλητική παράθεση πληροφοριών και γλαφυρότητα, αποδίδει τη δύσκολη καθημερινότητα των αγωνιστών.
Την επιστημονική επιμέλεια έκανε ο Γιώργος Λιμαντζάκης, δρ τουρκολόγος-ιστορικός.Κυριακή, Ιουνίου 22, 2025
Μια ασυνήθιστη ανάρτηση
Μια ασυνήθιστη ανάρτηση
Κυριακή, Ιουνίου 15, 2025
Successore novo vincitur omnis amor -Κοινώς: «Κάθε έρωτας ξεπερνιέται από έναν καινούργιο».
Successore novo vincitur omnis amor
-«Θεραπείες για την Αγάπη» είναι ο τίτλος ενός από τα πολλά βιβλία αυτοβοήθειας που γράφτηκαν από τον Ρωμαίο ποιητή Οβίδιο το 2ο μ.Χ. και προσφέρει παρηγοριά και συντροφιά σε όσους έχουν υποφέρει από ερωτική εγκατάλειψη .
-Στις σελίδες του, βρίσκουμε έναν από τους πρώτους στοχασμούς για το πώς να γιατρέψουμε μια πληγωμένη καρδιά.
-Σαράντα πέντε ετών κατά τη στιγμή της συγγραφής και ήδη στον τρίτο γάμο του, ο Οβίδιος είχε μεγάλη προσωπική εμπειρία για την ερωτική απογοήτευση και γνώριζε επίσης τον συχνά τραγικό αντίκτυπό της σε φίλους και γνωστούς . Αλλος κρεμάστηκε από το δοκάρι, άλλη πήρε δηλητήριο, άλλος πνίγηκε στο ποτάμι, κάποια άλλη έπεσε από τον γκρεμό.
-Ως ένθερμος αναγνώστης θρύλων και ιστορίας, ο Οβίδιος ήταν επίσης εξοικειωμένος με τον ρόλο της ερωτικής απογοήτευσης σε πολλές φρικιαστικές μυθολογικές τραγωδίες: ήταν η ερωτική απογοήτευση που οδήγησε τη Διδώ, βασίλισσα της Καρχηδόνας, να αυτοκτονήσει• που οδήγησε τη Μήδεια να σκοτώσει τα παιδιά της• που έκανε την Κίρκη να χάσει τα λογικά της και που ενέπνευσε την Θρακική πριγκίπισσα Φυλλίς να κρεμαστεί αφού ο εραστής της Δημοφών την άφησε για να επιστρέψει στην πατρίδα του, την Αθήνα.
-Αυτό δεν ήταν θέμα ούτε ασήμαντο ούτε αστείο.
-Διαπιστώνοντας ο Οβίδιος πως το τέλος ενός έρωτα θα μπορούσε να σκοτώσει, συμβουλεύει: successore novo vincitur omnis amor («κάθε αγάπη ηττάται από έναν νέο διάδοχο»)
Κοινώς: «Κάθε έρωτας ξεπερνιέται από έναν καινούργιο».
-Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα η πραγματική της δύναμη αυτής της διαπίστωσης στην ιδέα ότι κάποιος, πριν από δύο χιλιάδες χρόνια, κατάλαβε ακριβώς - με μια φρεσκάδα που θα μπορούσε να μας κάνει να δυσπιστούμε, να κοιτάμε και να ξανακοιτάμε τις ημερομηνίες- αυτό που σήμερα μοιάζει απόλυτα αγωνιώδες.
-Βυθισμένοι στις λεπτομέρειες της ερωτικής απογοήτευσης μπορούμε να σκουπίσουμε τα δακρυσμένα μάτια μας και να συνειδητοποιήσουμε πως τίποτα δεν άρχισε από τη στιγμή που μας εγκατέλειψε ο εραστής μας ή η ερωμένη μας . Από την εποχή του Ομήρου και τον καιρό του Νώε υπήρχαν άνδρες και γυναίκες που διέλυαν ο ένας την πίστη του άλλου ζητώντας λίγο περισσότερο χώρο.
-Αυτή η καταστροφή εκτυλίσσεται εδώ και πολύ, πολύ καιρό. Δεν είναι προσωπικό ελάττωμα, η θλίψη είναι κωδικοποιημένη στην ανθρώπινη φύση μας και από την αρχαιότητα προσδίδεται αξία στο αδιάκοπο κλάμα που κάναμε στο μπάνιο το περασμένο Σαββατοκύριακο γιατί μας άφησε «μπουκάλα» ο αγαπημένος.
Και δεν είμαστε αδύναμοι, κάθε άλλο! Στεκόμαστε στην ίδια σειρά με δυνατούς εραστές που έχουν πληγωθεί από τις αλλαγές γνώμης του συντρόφου τους. Περνάμε αυτό που υπέμεινε η Βασίλισσα της Καρχηδόνας. Υποφέρουμε όπως η θρακική βασιλική οικογένεια. Συμμετέχουμε σε μια από τις παλαιότερες, μεγαλοπρεπέστερες μορφές θλίψης!
-Ίσως βοηθήσει το γεγονός ότι η συμβουλή του Οβίδιου εκφράζεται σε μια αρχαία γλώσσα που είναι απίθανο να καταλάβουμε. Όταν γράφει successore novo vincitur omnis amor («κάθε αγάπη ηττάται από έναν νέο διάδοχο»), δεν έχει τόση σημασία τι λέγεται, όσο το ότι λέγεται σε μια λατινική γλώσσα που κάποτε μιλιόταν από τις ακτές της Βρετανίας μέχρι τις όχθες του Ευφράτη .
-Είναι μια ρυθμική, ξένη γλώσσα που χαράσσει μια γραμμή στο χρόνο από τη Ρωμαϊκή Αγορά μέχρι το γραφείο όπου κάθεσαι τώρα, ψάχνοντας στο κινητό σου, προσποιούμενος ότι δουλεύεις, τρώγοντας πάρα πολλά μπισκότα, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο τα δέντρα και αναρωτώμενος πώς πήγαν όλα στραβά.
Είναι μια μεγάλη αλήθεια ότι πονάει πολύ, αλλά τουλάχιστον δεν είναι - εκτός από όλα τα άλλα - με κανέναν τρόπο καινούργια.
Καλή σας ανάγνωση
Με εκτίμηση
Νανά Τσούμα
Δημοσιεύτηκε στο PsychCenter Inc
Τετάρτη, Ιουνίου 11, 2025
ΕΡΤ Πάνω στο πουκάμισο στο μέρος της καρδιάς.
Ιούνιος 2013 η ΕΡΤ κλείνει, μετονομάζεται σε ΝΕΡΙΤ και
ανοίγει απέναντι απότο Ραδιομέγαρο η ERTOPEN.
Ιούνιος 2015 η ΕΡΤ ανοίγει πάλι.
Ενδιάμεσα, τον Ιούνιο του 2014 και μέσα από το spirtowebradio μίλησα με δυο εξαίρετους
και ιδιαίτερα αγαπητούς συναδέλφους δημοσιογράφους της ΕΡΤ την Αναστασία Ζήγου
και τον Ανδρέα Παπασταματίου.
Μιλήσαμε ανοιχτά, καθαρά και ξάστερα για
το τί οδήγησε στο "μαύρο"
, για το καινούργιο και ληξιπρόθεσμο
φρούτο τη ΝΕΡΙΤ, την αεροδυναμική ERTOPEN και βέβαια τη μάνα-ΕΡΤ!
Επειδή οι καιροί είναι περίεργοι και η μνήμη φοράει ξυλοπάπουτσα ακούστε τις δυο
συνεντεύξεις αυτών των παιδιών...γιατί παιδιά της ΕΡΤ υπήρξαμε, υπάρχουμε και θα υπάρχουμε με
το σηματάκι της «πάνω στο πουκάμισο στο μέρος
της καρδιάς»!
Καλή σας ακρόαση
Με εκτίμηση
Νανά Τσούμα