.jpg)
ο πολυτιμότερος παίκτης στο δύσκολο παιχνίδι του ύπνου!
"Οι άνθρωποι συχνά εκπλήσσονται όταν τους το λέω αυτό, αλλά αν θέλετε να κοιμάστε καλά σε τακτική βάση, το πιο σημαντικό πράγμα που μπορείτε να κάνετε είναι να είστε συνεπείς στην ώρα αφύπνισης" λέει ο Δρ. Jason Ong Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Νευρολογίας και στο Κέντρο Βορειοδυτικών Πανεπιστημίων της Σχολής Ιατρικής του Circadian and Sleep Medicine.
Και εξηγεί πως αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι ο κιρκάδιος ρυθμός μας, γνωστός και ως " βιολογικό ρολόι", καθοδηγείται από την ώρα που ξυπνάμε και όχι από την ώρα που κοιμόμαστε. Από την αρχή της ημέρας δηλαδή!
Να δούμε τί είναι ο κιρκαδικός ρυθμός-το βιολογικό ρολόι;
H ζωή μας ορίζεται από τον χρόνο. Αλλά το ξυπνητήρι που μας σηκώνει το πρωί και το ρολόι στο κινητό που μας δείχνει ότι έχουμε αργήσει στο ραντεβού μας, ουδεμία σχέση έχουν με το «φυσικό ρολόι». Στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος είναι «ρυθμισμένος» βιολογικά με ένα πολύ αρχαιότερο χτύπημα που πιθανότατα άρχισε το «τικ -τακ» στην αρχή της Εξέλιξης.
Πώς λειτουργεί το «αρχέγονο ρολόι», τι συμβαίνει με τους ανθρώπους οι οποίοι εργάζονται τη νύχτα και ποιες ασθένειες συνδέονται με αυτό;
Ενσωματωμένες στα γονίδια μας, και σχεδόν σε κάθε μορφή ζωής στη Γη, βρίσκονται οι οδηγίες ενός βιολογικού ρολογιού που σηματοδοτεί το πέρασμα περίπου 24 ωρών.
Το βιολογικό ρολόι, γνωστό ως «κιρκαδικό ρολόι», σχετίζεται με τα «μοντέλα» του ύπνου (εν ολίγοις, τις συνήθειες μας), την εγρήγορση, τη διάθεση, τη σωματική δύναμη, την αρτηριακή πίεση και άλλα πολλά.
Υπό κανονικές συνθήκες, βιώνουμε ένα 24ωρο «μοντέλο» φωτός και σκοταδιού. Το κιρκαδικό ρολόι μας χρησιμοποιεί το σήμα αυτό προκειμένου να ευθυγραμμίσει τον βιολογικό μας χρόνο με την ημέρα και τη νύχτα.
Στη συνέχεια προβλέπει τις διαφορετικές απαιτήσεις του 24ωρου και βελτιώνει τη φυσιολογία και τη συμπεριφορά πριν από τη μεταβολή των συνθηκών. Η θερμοκρασία του σώματος πέφτει, η πίεση του αίματος μειώνεται, όπως επίσης, μειώνονται οι γνωστικές επιδόσεις, ενώ, καθώς πλησιάζει η ώρα να πέσουμε για ύπνο, η κούραση μεγαλώνει. Παράλληλα, πριν από την αυγή, ο μεταβολισμός αλλάζει ρυθμό, με άλλα λόγια «παίρνει μπρος» ενόψει της αυξημένης δραστηριότητας μας που αρχίζει από τη στιγμή που ξυπνάμε.
Το κιρκαδικό ρολόι εξασφαλίζει ότι οι βιολογικές διεργασίες θα είναι στην κατάλληλη ακολουθία. Για να λειτουργούν σωστά τα κύτταρα, χρειάζονται τα σωστά υλικά στη σωστή θέση την κατάλληλη στιγμή.
Χιλιάδες γονίδια πρέπει να ενεργοποιηθούν και να απενεργοποιηθούν με σειρά και αρμονία. Οι πρωτεΐνες, τα ένζυμα, τα λίπη, οι υδατάνθρακες, οι ορμόνες, τα νουκλεϊκα οξέα και άλλες ενώσεις πρέπει να απορροφηθούν, να αναλυθούν, να μεταβολιστούν και να παραχθούν σε ένα ακριβές χρονικό πλαίσιο. Πρέπει να ληφθεί ενέργεια και στη συνέχεια να διατεθεί για ανάπτυξη, αναπαραγωγή, μεταβολισμό, μετακίνηση και κυτταρική επισκευή.
Όλες αυτές οι διαδικασίες, και άλλες πολλές, χρειάζονται ενέργεια και όλες πρέπει να γίνουν στη σωστή ώρα της ημέρας. Χωρίς το ρολόι, ο βιολογικός ρυθμός μας θα ήταν χαοτικός και η ζωή μας χαοτική.
"Ο κιρκάδιος ρυθμός μας δεν ανταποκρίνεται άμεσα αλλά ρυθμίζεται σταδιακά με την πάροδο των ημερών. Αυτό συμβαίνει για παράδειγμα όταν βιώνουμε το jet lag. (την απορρύθμιση δηλαδή και τον αποσυγχρονισμό που αισθανόμαστε μετά ένα ταχύ υπεραστικό και διαμεσημβρινό ταξίδι σε χώρες από ανατολικά σε δυτικά και από δυτικά σε ανατολικά με αεροσκάφος υψηλής ταχύτητας). Ετσι ο κιρκάδιος ρυθμός μας βρίσκεται ακόμα στο χρονοδιάγραμμα της παλιάς ώρας ζώνης και επομένως καθυστερεί από μια ώρα ως περισσότερες ημερησίως" λέει ο Δρ. Jason Ong και συνεχίζει:
"Αν ξυπνάτε σε άστατες ώρες είτε γιατί είναι Σαββατοκύριακο και θέλετε να κοιμηθείτε λίγο παραπάνω είτε γιατί περάσατε μια κακή νύχτα, το βιολογικό σας ρολόι απορρυθμίζεται και αποσυγχρονίζεται με τον ίδιο τρόπο που γίνεται στο jet lag."
Οι γιατροί ύπνου ονομάζουν αυτήν την κατάσταση «κοινωνικό jet lag».
Προφανώς λοιπόν, ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλίσετε πως θα κοιμάστε την ίδια ώρα κάθε μέρα είναι να ξυπνάτε την ίδια ώρα, ακόμα και τα Σαββατοκύριακα, τις γιορτές τις αργίες, ακόμα και στην άδειά σας!
Αυτό βέβαια είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που πιστεύουν οι περισσότεροι άνθρωποι πως είναι το καλύτερο για τον ύπνο τους.
Πηγαίνουν για ύπνο την ίδια ώρα κάθε μέρα αλλά μεταβάλλουν την ώρα που ξυπνούν ανάλογα με το πώς κοιμήθηκαν το βράδυ. Αν άργησαν για παράδειγμα να κοιμηθούν είτε από άγχος είτε από κούραση είτε από ξενύχτι, την επομένη θέλουν να ξυπνούν αργότερα νομίζοντας πως έτσι αναπληρώνουν τον ύπνο που έχασαν το προηγούμενο βράδυ!
Δυστυχώς όμως αυτό λειτουργεί ενάντια στον τρόπο που το σώμα μας ρυθμίζει τον ύπνο με αποτέλεσμα να μας προκαλεί εκνευρισμό και δυσφορία μόλις ξαπλώσουμε στο κρεβάτι.
"Ιδανικά θα έλεγα" κλείνει ο Dr. Jason Ong "προσπαθείστε να κρατήσετε την ώρα που ξυπνάτε μέσα σε ένα σταθερό πλαίσιο των 15 λεπτών κάθε μέρα. Θα εκπλαγείτε όταν θα διαπιστώσετε πως το βιολογικό σας ρολόι θα δουλεύει "ρολόι!!"
Καλή σας ανάγνωση!!
Δημοσιεύτηκε στo Psychcenter Inc
