Το αίνιγμα

Το αίνιγμα

-Για πολλούς από εμάς με προβληματικά παιδικά χρόνια που σημαδεύτηκαν από τραύματα και ψυχολογική οδύνη, ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της ενήλικης ζωής μας, θεωρητικά πάντα, είναι πως αγωνιζόμαστε να βρούμε μια ισορροπία και να βάλουμε, επιτέλους, ένα τέλος στο δίλημμα ή αν θέλετε το αίνιγμα: πρέπει να συγχωρήσουμε τους γονείς μας για το παρελθόν - ή όχι;

-Είναι πιθανό να βρεθούμε σε πολύ δύσκολη θέση καθώς το δίλημμα αυτό μας τραβά σε δύο αντίθετες κατευθύνσεις.

-Από τη μία πλευρά, ένα αίσθημα έμφυτου σεβασμού, σημαίνει ότι θα θέλαμε πολύ να μπορούμε να αφήσουμε τα περασμένα να γίνουν ξεχασμένα. Ειδικά καθώς βλέπουμε τους γονείς μας να γερνούν, να γίνονται αδύναμοι, ανίσχυροι και να χάνουν το κύρος που είχαν στον κόσμο όταν ήταν νέοι, οπότε φαίνεται άδικο γι' αυτούς να συνεχιστεί η οργή μας εναντίον τους και να τους κάνουμε να συμπεριφέρονται με τρόπους εντελώς διαφορετικούς από τα χρόνια που είχαν δυνάμεις εξουσίας πάνω μας.

-Ταυτόχρονα, μπορεί να βιώσουμε μια ισχυρή παρόρμηση προς μια άλλη κατεύθυνση. Εντιμότητα σε έναν νεότερο εαυτό μας που τραυματίστηκε άσχημα και εξακολουθεί να αισθάνεται άσχημα. Θέλουμε να φέρουμε στον πληγωμένο παιδικό μας εαυτό δικαιοσύνη και κατανόηση - ακόμη και αν χρειαστεί να τινάξουμε στον αέρα την οικογενειακή αρμονία. Για παράδειγμα σε ένα απλό κυριακάτικο γεύμα στο πατρικό σπίτι όπου, με όποια κουβέντα υποτίμησης τύχει να πει ένας από τους δυο γονείς, είναι πιθανό να μας εκτοξεύσει πίσω στον παιδικό ρόλο (με όλη την ταπείνωση και τις παρεξηγήσεις που την συνοδεύουν), ακόμα κι αν βρισκόμαστε πλέον στη μέση ηλικία και, σε όλους τους άλλους τομείς, πλήρως ικανοί και κυρίαρχοι του εαυτού μας.

-Για να λύσουμε το αίνιγμα, θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε στις προσωπικές μας σχέσεις μια παλιά αρχή που αναφέρεται στις σχέσεις μεταξύ των χωρών. Γνωρίζουμε ότι οι συνθήκες ειρήνης και οι απολογίες σε κρατικό επίπεδο δεν απλά φιλοδοξίες αλλά βασίζονται σε κάτι πολύ συγκεκριμένο: μια αίσθηση εκ μέρους του τραυματισμένου έθνους ότι ο πρώην επιτιθέμενός του καταλαβαίνει, καταλαβαίνει σωστά, πόση ζημιά του προκάλεσε και είναι βαθιά πρόθυμο για αποκατάσταση των σχέσεών τους. Όταν αυτό ισχύει, όταν η μία πλευρά ζητά ενεργά συγγνώμη και νιώθει ένοχη για τις ζημιές που διέπραξε, τότε η ειρήνη είναι μια σοβαρή πιθανότητα. Η εχθρότητα μπορεί να θαφτεί: με τον καιρό μπορούν να υπάρξουν κοινές γιορτές και συνεργασίες σε κοινά επίπεδα. Το τραυματικό παρελθόν μπορεί να ξεχαστεί.

-Το ίδιο ισχύει και σε προσωπικό επίπεδο.

-Και εδώ, η συγχώρεση έρχεται εύκολα όταν είμαστε σαφείς ότι ο γονέας έχει αλλάξει. Μαθαίνουμε να αφήνουμε τα πράγματα να κυλήσουν όταν οι γονείς έχουν κατανοήσει πως πρέπει να διορθώσουν τη ζημιά που έκαναν στο παιδί τους και ότι δεν είναι πλέον αυτοί που ήταν εκείνη την εποχή.

-Όμως, στο βαθμό που οι γονείς επιδιώκουν να κρατήσουν την ίδια στάση και αμυντικά επιμένουν ότι δεν μετανιώνουν για τίποτα και θα έκαναν ακριβώς το ίδιο σήμερα, τότε δεν μπορεί - και δεν πρέπει - να υπάρξει συμφιλίωση ή αρμονία. Ο τρόπος για να ξεμπλοκάρουμε την αναποφασιστικότητά μας είναι σαφής. Ο οδικός χάρτης έχει χαραχθεί για να τον δούμε στον πολιτικό κόσμο.

-Θα πρέπει να είμαστε απόλυτα έτοιμοι να συγχωρήσουμε όσους είναι έτοιμοι να αποδεχτούν τα λάθη τους. Και έτοιμοι να μην συγχωρήσουμε όσους δεν το κάνουν.

-Είτε είναι γονείς είτε είναι σύντροφοι-φίλοι-συνεργάτες.
Είναι τόσο απλό- όσο και περίπλοκο! 😊

Καλή σας ανάγνωση!
Με εκτίμηση
Νανά Τσούμα

Δημοσιεύτηκε στο PsychCentral
 

"Και τί ζητάω...τί ζητάω; Μια ευκαιρία στον Παράδεισο να πάω!"

Η Ψυχολογία της Μη Ακρόασης

Η Ψυχολογία της Μη Ακρόασης

--Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε εξοικειωμένοι με ένα συγκεκριμένο είδος απαιτητικού ανθρώπου: το είδος που φαίνεται να μην μπορεί να ακούσει πολλά από αυτά που ίσως έχουμε να του πούμε. Η συμπεριφορά του μπορεί να είναι εξοργιστική - ωστόσο προκαλεί και μια βαθύτερη περιέργεια, μια περιέργεια που αγγίζει την ψυχολογία της μη ακρόασης.

--Για παράδειγμα Αναφέρουμε σε έναν φίλο ότι φέτος πήγαμε διακοπές στα Χανιά...

--Α, κι εμείς , λέει, πήγαμε πριν μερικά χρόνια εκεί και μείναμε σε ένα ένα μικρό ξενοδοχείο και τυχαία συναντήσαμε ένα φίλο μας που είναι καθηγητής στο Γέηλ και έρχεται τα καλοκαίρια με τη γυναίκα του που είναι Γαλλίδα και έχει τρία παιδιά από διαφορετικούς γάμους και....και....

--Αλλο παράδειγμα: Του λέμε ότι έχουμε έναν συνάδελφο από τη Φινλανδία στο γραφείο μας. Λοιπόν, πετάγεται αυτός, κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, έγινε μια μάχη κοντά στο Ελσίνκι όπου...

--Πρόκειται για αυτούς που δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσαμε να μοιραστούμε μαζί τους - όσο επείγον ή ειλικρινές κι αν είναι - που δεν θα ενταχθεί πολύ γρήγορα σε μια από τις ασύνδετες κουβέντες τους.

--Έχουμε συνηθίσει να θεωρούμε τέτοιες περιπτώσεις ως αποτέλεσμα έλλειψης τρόπων. Το άτομο που μιλάει ασταμάτητα για τον εαυτό του και τα θέματά του πρέπει - πρώτα και κύρια - να είναι αγενές. Δεν έχει εκπαιδευτεί να λαμβάνει υπόψη τα συναισθήματα των άλλων. Έχει ξεχάσει τους νόμους της εθιμοτυπίας.

--Είναι το αντίστοιχο, στον τομέα της συζήτησης, ενός αδίστακτου που σκουπίζει το στόμα του με το πίσω μέρος του χεριού του ή δεν τηλεφωνεί ποτέ να πει χρόνια πολλά.

--Αλλά αυτό που φαίνεται ως έλλειψη προσοχής μπορεί, στην πραγματικότητα, να πηγάζει από κάτι πολύ βαθύτερο και πιο ψυχολογικό. Δεν έχουμε να κάνουμε τόσο με μια παράλειψη όσο με έναν καταναγκασμό, όχι με μια υπερβολή αλλά με μια στέρηση. --Το άτομο δεν έχει απλώς ξεχάσει πώς ακούνε, απλά δεν είναι σε θέση να το κάνει. Και ο λόγος είναι οδυνηρός: φόβος.

--Το άτομο που δεν ακούει καταγράφει μια οξεία αίσθηση κινδύνου κάθε φορά που καλείται να συντονιστεί με την πραγματικότητα κάποιου άλλου, σαν να υπήρχε μια έντονη επιλογή: ή αυτός ή εγώ.

--Καυχιούνται, κυκλώνουν τα αγαπημένα τους θέματα και φλυαρούν ασταμάτητα για να καταπολεμήσουν το άγχος και τον τρόμο της εξόντωσης. Δεν είναι εγωισμός ή υπερβολική αυτοπεποίθηση, αλλά ένα ακραίο αίσθημα ευθραυστότητας και αορατότητας.

--Ο μη ακροατής πρέπει να αποκλείσει τους άλλους για να διατηρηθεί ζωντανός.

--Αν αφήσουν τις ανησυχίες τους έστω και για λίγες στιγμές (για να μας ρωτήσουν για τη δουλειά μας ή για την πονεμένη μέση μας), μπορεί να νιώσουν ότι δεν θα τους είχε απομείνει τίποτα όταν επιστρέψουν πάλι στη συζήτηση.

--Αναπόφευκτα, πίσω από όλα αυτά υπάρχει μια θλιβερή ιστορία. Δεν μπορούν να ακούσουν επειδή - για πολύ καιρό, τα πρώτα τους χρόνια - δεν ήταν το επίκεντρο του ενδιαφέροντος ή της απόλαυσης κανενός άλλου.

--Κανείς δεν γοητεύτηκε ιδιαίτερα από τα σχέδιά τους. Κανείς δεν θυμόταν τις μικρότερες λύπες και τους πόνους τους. Ηταν σαν να μην υπήρχαν. Έχουν εξελιχθεί υπερβολικά σε ζηλωτές φύλακες μιας αίσθησης ιδιαιτερότητας που θα έπρεπε να είχαν λάβει από τους άλλους από την αρχή της ζωής τους. Η συμπεριφορά τους χρησιμεύει μόνο για να θυμίσει τί επίτευγμα είναι να μπορείς, κατά καιρούς, να είσαι αυτός που κάνει τις ερωτήσεις και κάθεται στο πίσω κάθισμα.

--Αν μας τύχει ένας τέτοιος φίλος ας αναλογιστούμε την επόμενη φορά, με συμπόνια, την ψυχολογία του να μην ακούει και ποιες πρώιμες απουσίες που μπορεί να έκαναν μια τέτοια συμπεριφορά να μοιάζει με αναγκαιότητα.

Καλή σας ανάγνωση

Με εκτίμηση

Νανά Τσούμα

Δημοσιεύτηκε στο PsychCenter